Dimitra Katsaouni
ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ
ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΤΣΑΟΥΝΗ
Της Ντόρας Ηλιοπούλου - Ρογκάν
Η ταλαντούχα καλλιτέχνιδα κατόρθωσε με αφετηρία τις φωτογραφίες - ντοκουμέντα
40 Ελλήνων Πολιτικών και Αγωνιστών της Νεότερης Ελλάδας να τις μετουσιώσει
από απλή μαρτυρία του κοινωνικού προφίλ των απεικονιζόμενων
σε εμπνευσμένες νύξεις - αποκαλύψεις της ιδιαίτερης προσωπικότητας του καθενός.
Αφορμή για τα πορτραίτα στάθηκε η πολύ ενδιαφέρουσα σειρά ντοκιμαντέρ
του Νίκου Ζάππα για την νεότερη Ελληνική Ιστορία (1821 - 1928).
Χαρισματική καθότι ποιητική σε έφεση και σε απεικόνιση προβάλλει η ‘’οντότητα”
της κάθε μορφής καθώς, εδώ, υπερσκελίζεται κάθε τυποποιημένη προσέγγιση
μέσα από το δημιουργικό ένστικτο της δημιουργού.
Επίκεντρο της απόδοσης της κάθε μορφής είναι αποκλειστικά - ακόμη και πέρα
από τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του απεικονιζόμενου -
η αποκάλυψη της “αύρας” που ακτινοβολεί και η οποία αναμεταδίδεται
στο θεατή με όση αμεσότητα είναι εικαστικά δυνατό.
Εκδηλώνεται, κάθε φορά, εδώ, αυτός καθαυτός ο “αέρας” της κάθε απεικονιζόμενης προσωπικότητας, γνώρισμα που προικίζει το έργο με μιαν ιδιαίτερη ζωντάνια.
Χαρακτηριστικό που προστατεύει την κάθε σύνθεση από τον κίνδυνο της τυποποίησης.
Και αυτό, ακριβώς, το γνώρισμα είναι εκείνο που αποκαλύπτει
τη διττή καλλιτεχνική φύση της δημιουργού η οποία δεν αντιγράφει
ή δεν εμπνέεται απλά σχηματικά, αλλά ποιεί με γνώμονα το καλλιτεχνικό δαιμόνιο.
Εκείνο, ακριβώς, που μετουσιώνει την όποια εικόνα σε δυναμικό πομπό
και δέκτη συναισθημάτων και καταστάσεων.
Κατορθώνει, όντως, η ζωγράφος, εδώ, να δράττει μέσα από τον εμβαπτισμένο
στην ιδιαίτερη ευαισθησία της, χρωστήρα : την ιδιαιτερότητα όχι μόνο
των φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών αλλά και εκείνη του ψυχισμού της κάθε μορφής.
Ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα που την καταξιώνει απόλυτα
καθώς αναπλάθει δημιουργικά / ποιητικά την κάθε φυσιογνωμία ώστε
να εναρμονίζεται με τα άδυτα του εσωτερικού της κόσμου.
Γνώρισμα που συντελεί στη χαρισματική “ζωντάνια”του κάθε πορτραίτου
που από απλό ντοκουμέντο λειτουργεί σαν καταγραφέας
όχι μόνο της ψυχικής ενέργειας αλλά και της ενάργειας της κάθε μορφής.
Το “αεράτο” παράστημα των απεικονιζόμενων, απαλλαγμένο από κάθε διακοσμητικό
στοιχείο περιβολής ενισχύει την επικέντρωση του θεατή στην “ποιητική” καθότι
δημιουργική αποτύπωση της ουσιαστικής προσωπικότητας της κάθε μορφής.
Συγχρόνως δίνεται και το μέτρο σύγκρισης ή και αντιπαραβολής
ανάμεσα στα προφίλ των προσωπικοτήτων που αποθανατίζονται,
εδώ με αποτέλεσμα ο θεατής να αποκτά μιαν - όσο είναι εφικτό - άμεση γνώση
της ιδιαιτερότητας της κάθε μορφής.
Και, πράγματι, η επικοινωνία γίνεται σε πολλά επίπεδα
πέραν του άμεσα οπτικού πεδίου καθώς η Κατσαούνη έχει διεισδύσει καίρια
στην ψυχοσύνθεση της κάθε μορφής για να μας υποβάλλει το ουσιαστικό της έρμα.
Διεργασία που τεκμιριώνει στην όντως “περίπτωση” των πορτραίτων
τα χαρακτηριστικά μιας “προσφοράς”.
Ντόρα Ηλιοπούλου - Ρογκάν
Δρ. Ιστορικός της Τέχνης - Τεχνοκριτικός
